2019 YILINA GÖRE HAVACILIK NE DURUMDA?

Pandemiyi yeni yeni atlatmaya başladığımızı sanırken virüsün varyantları bütün iyimser beklentileri alt üst etti. Finans Derneği’nin haftalık bülteninde belirtildiği üzere; şimdiye kadar korona virüsün ortaya çıkan en tehlikeli türü olan Delta varyantına bağlı vaka sayılarındaki artışlar tüm dünyada endişe ile izlenmeye devam ediyor.

Haziran ayında ortalama günlük vaka sayısı 300 binlerin üzerindeyken ağustos ayında bu sayı günlük 600 binlerin üzerine çıktı. Delta varyantına karşı daha uzun süreli koruma ve daha fazla antikor gerektiği için ülkeler ikinci veya üçüncü doz aşılarda mRNA tabanlı aşıların tercih edilmesi yönünde tavsiyelerde bulunuyorlar.

Aşılamada Çin 1,8 milyar ile birinci sırada yer alırken, onu 523 milyon ile Hindistan ve 500 milyon ile Avrupa Birliği (AB) takip ediyor. Ülkemizde de aşı uygulaması ile ilgili güncel bilgiyi Sağlık Bakanı Dr. Fahrettin Koca sosyal medya hesabından duyurdu. Sn.Koca “Dün 1 Milyon 145 Bin 321 doz aşı uygulandı. İlk doz aşısını yaptıranların sayısı 384.945. İkinci doz aşısını yaptıranların sayısı 602.251. Üçüncü doz aşısını yaptıranların sayısı 158.125. İlk doz aşısını henüz yaptırmayanların sayısı 18.313.689’a indi.” şeklinde açıklamada bulundu. Geçtiğimiz haftanın son iş gününe girilirken, 1.doz aşı yaptıranlar 43,3 milyon, 2.doz aşı yaptıranlar 31,8 ve 3.doz aşı yaptıranlar ise 6,4 milyon kişiye ulaştı.

http://finansdernegi.org.tr/index.php/category/bulten/

Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği son yayınladığı Dünya Hava Taşımacılığı İstatistikleri Raporunda, 2020 yılının sektör için tarihin en kötü yılı olduğunu bir kez daha vurguladı.https://www.iata.org/en/publications/store/world-air-transport-statistics/ 2019’da 4,5 milyar olan yolcu sayısı 2020 yılında %60,2 düşüşle 1,8 milyar yolcuya geriledi. Satılan Koltuk Kilometre geliri de %65,9 oranında düştü. IATA Genel Direktörü Willie Walsh hepimizin unutmak istediği bir yıl olan 2020’de, bir milyon iş kaybının olduğunu ve endüstrinin zararının da 126 milyar ABD Dolarını bulduğunu ifade etti.

Korona virüse ilişkin vaka sayılarındaki artış ve aşı uygulamaları havacılık sektörü tarafından da yakından takip ediliyor. Yılbaşı’nda Çin, Hindistan, ABD ve Avrupa'daki havayolu şirketleri, uçuş sayılarını ve gelirlerini arttırmaya başlamışlardı. Normalleşmeye hızla gidilirken delta varyantı bu gidişi olumsuz yönde etkiledi.

Bloomberg'in haberine göre Çin'de vakalardaki artış nedeniyle temmuz ayında hızlanan satışlar ağustos başında %32’ye yakın düşüş gösterdi. Pandemi dönemindeki en keskin olan bu düşüş küresel düzeydeki koltuk satışlarını da %6,5 oranında olumsuz yönde etkiledi. Şu anda Asya’da kendisini gösteren düşüş küresel hava trafiğini ciddi boyutta tehdit ediyor.

https://www.bloomberg.com/news/articles/2021-08-04/china-s-air-travel-recovery-takes-a-great-leap-backward

Avrupa tarafında ise Eurocontrol verilerine baktığımızda havacılık sektörünün yine 2019 sayılarının %30’lar civarında gerisinde olunduğunu bize gösteriyor. 1-11 Ağustos tarihleri arasındaki trafik sayısı 2019 yılının ancak %70’ine tekabül ediyor. Yine 5-11 Ağustos arası havalimanı bazında ortalama günlük uçuş sayılarını 2019 yılına göre kıyasladığımızda halen geride kaldığımızı görüyoruz. Eurocontrol’ün 5-11 Ağustos arası en fazla uçulan 10 havalimanı ile ilgili verileri aşağıdaki tabloda bilgilerinize sunuyorum.

Tabloya baktığımızda en çok uçuş gerçekleştirilen Amsterdam Havalimanı’nın %28, ikinci en çok uçulan İstanbul Havalimanı’nın %24, Antalya Havalimanı’nın %23 ve İstanbul Sabiha Gökçen Havalimanı’nın ise %6 oranında 2019 yılının aynı dönemine göre geride olduğunu görüyoruz. Tablodaki olumsuz görüntüye rağmen Avrupa’da en fazla uçulan ilk 10 havalimanı arasında 3 havalimanımızın yer alması bizleriçin gurur verici.

Diğer yandan İstanbul Sabiha Gökçen Havalimanının diğer havalimanlarına göre 2019 yılı sayılarına daha yakın seyretmesi oldukça dikkat çekici. Bu durumun önümüzdeki haftalarda da bu şekilde devam etmesi halinde başta Pegasus Havayolları olmak üzere Sabiha Gökçen havalimanından yoğun uçuş yapan havayolları için olumlu yönde yansımalarının olacağını da bizlere gösteriyor.

https://www.eurocontrol.int/sites/default/files/2021-08/covid19-eurocontrol-comprehensive-air-traffic-assessment-12082021.pdf

Sektör aşılamanın bir önce yapılmasını ve sonuç vermesini bekliyor. Görünen o ki vaka sayılarındaki artışa rağmen ülkeler artık geçtiğimiz dönemlerdeki gibi katı kısıtlamalara gitmeyi pek de düşünmüyorlar.

Kısıtlama veya yaptırımlar daha çok aşı yaptırmayanların üzerine yansıtılacakmış gibi duruyor. Aşı sertifikası/kartının uçuşlarda zorunluluğu ve uygulamaları sektörün öncelikli konusu olacak. Gelişmeleri hep birlikte izleyip göreceğiz.

Virüsle yaşamaya bir süre devam edeceğiz ama en kötünün geride kaldığını ve havacılık sektörünün şu anda temkinli iyimser bir döneme girdiğini değerlendiriyorum.