2023 YILI BEKLENTİLERİNDE BİR DEĞİŞİKLİK VAR MI?

Seçim belirsizliğinin ortadan kalkması tüm sektörleri rahatlattı. Şimdi yeni kabinenin icraatları ve politikaları merak konusu. Tüm kesimlerce başarılı olduğu kabul edilen Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy’un devam ediyor olması sektör için büyük bir avantaj. Bunun yanında Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek ile Ulaştırma ve Alt Yapı Bakanı ve Abdulkadir Uraloğlu’nun da icraatları Turizm sektörü tarafından yakından takip edilecek. Seçimlerin ülkemiz için hayırlı uğurlu olmasını ve yeni yönetimin başarılı olmasını dilerim.

Yeni yıla turizm sektörü olarak umutla girdik. Beklentilerimiz çok yüksek olmamakla birlikte Turizm Bakanımızın da belirttiği üzere 60 milyon turist ve 56 milyar ABD doları turizm geliri hedefleyerek çalışmalara başlandı. Beklenen talep ve 2022 yılının olumlu seyri ile geçmiş dönemlerde oluşan maliyet artışlarını bir türlü fiyatlarına yansıtamamış olan sektör sezonun başlarında fiyatlarını yenileme şansı da buldu. 2022 yılına oranla başta otel ve uçak bilet fiyatları olmak üzere önemli artışlar meydana geldi. Dünya da diğer rakip ülkelere göre nispeten ucuz kalmış olan fiyatlar aslında hak ettiği seviyeye yaklaşmış oldu. Ancak bu artışlar başta Avrupa pazarında olmak üzere pek çok pazarda tam karşılığını bulamadı. Önceden rezervasyonlarını yılın ilk başlarında yapan ve tatil planlarını aylar öncesinde netleştiren Avrupalı turistlerin rezervasyonlarında yavaşlama emareleri görülmeye başlandı. Başka bir ifade ile rezervasyon/satın alma tarihi ile seyahat tarihleri arası birbirine yaklaşmaya başladı. Bu durum ülkemizde meydana gelen deprem ve seçimler nedeniyle de kendisini daha belirgin bir şekilde gösterdi. Bunun yanında;

- Almanya’nın teknik resesyona girmesi ve Avrupa’da meydana gelen durgunluk,

- Son dönemde yürütülen para politikası ve makro ihtiyati tedbirler,

- Türk lirasının değerli kalması,

- Türk lirası bazında girdi maliyetlerinin artışının devam etmesi ve fiyatları baskılaması

- Kredi imkanlarının kısıtlı olması,

- Rus rublesindeki değer kaybı ve sezon öncesi Rusya’dan gelen iptaller sektörü tehdit eden diğer önemli gelişmeler oldu. Bütün bu sebeplerle birlikte önceki yıllara bakıldığında aylar öncesinden satılması gereken paketlerin, odaların, uçak biletlerinin henüz satılmamış olması umudun yanında endişeleri de beraberinde getirmiş oldu.

Neyse ki Mayıs sonu itibariyle gerçekleşmelere bakıldığında, sezon başında ön rezervasyonların yavaş ilerlemesine rağmen gelen son dakika satışları ile ilk beş ayın hedeflerini yakalamış olmamız yüreğimize su serpiyor. Bu gelişmeler neticesinde sezonun daha çok son dakika satışları ile şekilleneceği izlenimi oluştu. Son dönemlerde alınan bilgiler ve geri dönüşlere bakıldığında da 15 Haziran’dan itibaren sezonda bir canlanmanın başlayacağı yönünde. Yine de ihtiyatlı olmak gerekiyor.

Turizm Bakanlığı’nın yürüttüğü faaliyetlerin bu dönemde de sektöre önemli katkılar sağlayacağından kimsenin bir şüphesi yok.  Ancak özellikle Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in uygulayacağı politika ve icraatlar sektörü doğrudan etkileyecektir. Türk lirasının değerli durumunun korunup korunamayacağı, faiz politikası, kredi imkanlarının arttırılabilmesi, enflasyonla mücadeledeki izlenen yol ve girdi maliyetlerinin durdurulabilmesindeki başarı tüm sektörleri yakından ilgilendiriyor. Sayın Şimşek’in belirttiği üzere rasyonel bir zemine dönülmesi gerekliliği çerçevesinde hazırlanacak Orta Vadeli Plan’ın neleri içerdiğini yakın zamanda göreceğiz.

Diğer yandan önümüzdeki birkaç ay Türk lirasında değer kaybının oluşması beklense bile, cari açığı azaltacak yapısal dönüşümün hızlanmasının da yer alacağı orta vadeli planda Türk lirasındaki değer kayıplarının da sınırlı kalması ihtimaline karşı da sektörümüzün gelecek yıllarda tedbirli olması gerektiği ortaya çıkıyor. Önceki yıllardaki gibi kurlardaki artış sayesinde karlılıkların artacağını beklemek aşırı iyimser bir yaklaşım olabilir.  Belki şu an için gündeme de olmayabilir ama ileride Türk lirasının değer kazanmasına karşı da sektörün özellikle finansal türev araçlarla ilgilenmeye başlaması gerekebilir. Gelişmelere göre bu konuyu da detaylı bir şekilde sizlerle paylaşmayı düşünüyorum.

Yakın zamanda gerçekleşecek asgari ücret artışı karşısında iyice kar marjları daralacak olan sektörümüzün de geleceği, ekonomide bahsi geçen uygulama ve politikalara bağlı. Umarız turizm sektörü fiyat ve doluluk arasındaki dengeyi sağlayarak yoluna devam eder.