Ben bu 2024'e pek ısınamadım

Yıl bitiyor, aslında iki kelime ama içi ne kadar dolu. Sizi bilmem ama ben bu 2024 e pek ısınamadım. Geçti, gitti işte çok şükür…

2024 yılında hem ülkemizdeki hem dünyadaki turizmin resmine eldeki veriler ışığında bir göz atalım. Sonra da 2025 e dair öngörülerimizi paylaşalım. Eldeki veriler derken her yıl Dünya Turizm Örgütünce (UNWTO) yayınlanan dünya genelindeki verilerin derlenip, raporlanması Mart-Nisan ayını buluyor. Onu beklememek adına eldeki en güvenilir çalışma üzerinden gidiyorum.

Geçtiğimiz günlerde bu konuda İngiliz kaynaklı Euromonitor araştırma şirketi, Data Bankası Lighthouse ile ortaklaşa yaptığı çalışmayı yayınlayarak bize fikir sahibi olmamız açısından bir rapor sundu . Bizim hem sevineceğimiz, hem de üzüleceğimiz çalışma Dünyadaki 100 Turizm Destinasyonunu inceleyerek 2024 yılına dair iki liste yayınladı:

1. Dünyanın en cazip 10 turizm merkezi

2. Dünyanın en çok ziyaretçi alan 10 turizm merkezi

Bizim için daha güzel olan ikinci tablodan başlayalım.

Sonuçları ile turizm dünyasını biraz da şaşırtan bu çalışma Turizm destinasyonlarına yurt dışından yapılan direk ve transit gelişleri de kapsıyor. Bu yüzden sayılar tahmin edilenin biraz üzerinde çıkıyor.

Euromnitor verilerine göre 2024 yılında Dünyanın yurt dışından en çok ziyaretçi alan 10 Turizm Şehri listesine ve 2023 yılına göre artışlarına bir göz atalım:

Sanırım listede ilk dikkatinizi çeken Türkiye’den iki şehrin olmasıdır. İstanbul 23 milyon ile ikinci, Antalya 19,3 milyon yabancı ziyaretçi ile altıncı sırada yer aldılar. Bu iki şehrimize doğrudan veya transit gelen yabancı misafir sayısı toplamda 40 milyonun üzerinde. Bu sayısal anlamda artık sadece bir rekor değil, dünya turizmine perçinlemiş bir başarıdır. Top 10 da iki şehre sahip tek ülke de Türkiye oldu. Klasik sahil destinasyonu olarak listedeki tek şehir Antalya, bana göre bundan sonra İstanbul ile yarışır. İstanbul geçtiğimiz yıl bu tabloda birinci sıradaydı.

Tabloda dünya Turizm Devleri İspanya ve İtalya’dan hiçbir şehir bulunmuyor. Olimpiyatların yapıldığı Paris ise dokuzuncu sırada. Son yılların parlayan yıldızları Mısır ve Portekiz listede yoklar. Bizim sürekli serzenişte bulunduğumuz, gereksiz polemikler yarattığımız Yunanistan da listede yok. Rodos yok, Kos yok, Midilli yok…

Tabloda Avrupa’dan 4 , Asya’dan 6 şehir mevcut. Pandemi ertesi birkaç yıl yaprak kıpırdamayan Asya’da turizm bir başladı pir başladı. Dünya turizminin 1,5 milyara yaklaşması genel olarak tatil bölgelerinde artışları da beraberinde getirdi. Savaş bölgeleri hariç düşüşte olan pek bir destinasyon yok.

Euromonitar yazar ve analizcileri Nadejda Popova, Vitalij Vladykin ve Vishnu Vardhan’a göre dünya genelinde 2024 yılında %19 lük artış gerçekleşti ve turizm harcamaları 1,9 trilyon ABD dolarına ulaştı. Avrupa 794 milyon uluslararası seyahatle yine en popüler bölge olmaya devam etti ve ben de daha önceki yazımda sayılarla ortaya koyduğum gibi Avrupa’dan çok az pay aldığımızı üstüne basarak bir kez daha tekrarlamak istiyorum.

32 milyondan fazla ziyaretçi ile birinciliği alan Tayland’ın başkenti Bangkok sizi de şaşırttı sanırım. Geçtiğimiz yıl 20 milyon ziyaretçiye ancak ulaşan Bangkok, % 37 artışla 2024 yılının birincisi oldu. Bu sayısal anlamda yılın sürprizi oldu. Malezya’nın başkenti Kuala Lumpur’daki %73 artış dikkat çekici, ama mutlaka bir nedeni olmalı.

Tablo tabii ki sayılara göre oluşturulmuş, nedenlere göre değil. Mesela Mekke Hac ziyaretlerinden, Macau Casino ziyaretçilerinden dolayı bu sayılara ulaşıyor. Listedeki bazı şehirler de transit geçişlerden dolayı yüksek ziyaretçi sayılarına ulaşıyorlar. Hepsini eşitlemek ve ona göre yorumlamak neredeyse imkansız. Ancak geceleme sayıları ve turizm gelirleri de eklenirse ortaya biraz daha net bir tablo çıkar.

Bu arada ne zaman sayılardan bahsetsek, ‘ya gelirler ? ‘ diye soruluyor. Takip edebildiğim kadarı ile bu konu pandemi ertesi bütün tatil destinasyonlarının ortak konusu. Neredeyse hiçbir ülke gelirlerden hoşnut değil. Kesin veriler açıklandığında göreceğiz, Türkiye’nin kişibaşı turizm geliri Fransa’nın, Yunanistan’ın üzerinde olacak . (Geçen sene 900 Dolar civarındaydı)

Ben turizme başladığımda Dünya turizminde ne gelen turist sayısında , ne turizm gelirlerinde Türkiye’nin adı bile geçmiyordu. Şimdi Londra ile Paris ile yarışır duruma geldik, tadını çıkaralım.

TURİST SAYISINDA VARIZ , SÜRDÜRÜLEBİLİRLİKTE YOKUZ

Şimdi biraz tadımızı kaçıracak Eurmonitorun 2024 yılına dair hazırladığı ikinci tabloya bir göz atalım. Bu tablo Dünyadaki en cazip turizm destinasyonlarını kapsıyor. Bunun için Euromonitor Dünyadaki 100 turizm merkezini 6 Ana başlık ve 55 alt başlıkta inceleyerek oluşturmuş.

Ana başlıklar:

1. Ekonomik durum ve iş Performansı
2. Turizm performansı
3. Turizm altyapısı
4. Turizm politikası
5. Güvenlik ve Sağlık yapısı
6. Sürdürülebilirlik

Destinasyonların bu kriterleri bir çok yan konu ile birlikte ölçülerek Travel City Index oluşturuluyor. Doğa ve Çevreden , sunulan iş imkanlarının kalitesine, kalıcı ve sürdürülebilir turizm politikalarından, güvenilebilir sağlık ve güvenlik sistemlerine kadar destinasyonların gösterdikleri performansa göre oluşturulan bu tablonun küresel liderleri Paris, Madrid ve Tokyo. İkinci tabloda Avrupa biraz daha öne çıkarken, gelişmişlik ve refah düzeyinin etkili olduğu görülüyor. Burada turizmin turist sayısından ziyade , sürdürülebilir olması gözetiliyor.

Buna göre Dünyanın en cazip turizm destinasyonları şu şekilde;

1. Paris
2. Madrid
3. Tokyo
4. Roma
5. Milano
6. New York
7. Amsterdam
8. Sidney
9. Singapur
10. Barselona
11. Taipei
12. Seul
13. Londra
14. Dubai
15. Berlin
16. Osaka
17. Bangkok
18. Los Angeles
19. İstanbul
20. Melbourne

Bütün bu şehirlerin kendine has başarıları mevcut.

Paris ve Londra turizm altyapısındaki avantajları ile listedeki yerlerini korudular.

Singapur, ekonomik performansı ile yıllardır ilk sıralarda yer alıyor (enflasyon %2,4 kadar geriledi).

Bangkok ve Taylan seyahat özgürlüğünü ön plana çıkararak uyguladıkları vize politikaları ile 2024 yılında seyahat sektörüne damga vurdular. Tayland bu yıl 93 ülkenin vatandaşlarına 60 günlük vize muafiyeti uyguladı.

New York pandemiden önceki seviyelerine ulaşarak uzun süreli konaklama ve yüksek turizm geliri ile, Bangkok yüksek ziyaretçi sayısı ile Turizm Performansı başlığından listeye dahil oldular.

Listede olmayan ama özel performansları ile dikkat çeken turizm destinasyonlarına da bir göz atalım;

Kısa süreli kiralamaların %8 oranında artarak 1 trilyon ABD doları hacmine ulaştığı 2024 yılında Sao Paulo ve Rio de Jenerio bu konuda liderliklerini korudular.

Sağlık ve Güvenlik konularında Macau, Helsinki ve Dublin ilk üç sırayı aldılar.

Sürdürülebilirlik alanında Oslo, Stockholm ve Helsinki başı çekiyorlar.

Gördüğünüz gibi birinci listenin ilk onunda iki şehrimiz var iken, ikinci listede sadece İstanbul 19. sırada yer alabilmiş. (Turist sayıları performansı ile)

Şimdi size bir soru, ‘bu iki listenin hangisinde olmak isterdiniz?’

Eminim istisnasız herkes ‘ikisinde de ‘ diye düşünmüştür. Yani hem turist gelsin, hem gelir olsun, hem de kalıcı ve sürekli olarak ülkenin kimyasını, doğasını , tabiatını , düzenini, huzurunu bozmadan uzun yıllara yayılarak sürsün. Yani her yıl mutlaka rekor kırılmasın, ama turizm her yıl olsun. İniş çıkışlar olmasın, ölçülebilir ve öngörülebilir bir turizm dünyası olsun. Eğer turizm dünyasında kalıcı olmak istiyorsak, artık biraz da buralara yönelmemiz gerekiyor.

ABD, ÇİN ve TÜRKİYE

Euromonitor Yazarları geleceğe dair de birtakım simülasyon yapmışlar. 2030 yılına kadar, yani önümüzdeki 5 yıl içinde en çok turist artışının ABD, Türkiye ve Çin’de yaşanacağının altını özellikle çiziyorlar. Bu, pandemi ertesi Dünya Turizm Örgütü (UNWTO) raporlarından da analiz edilebilir.

Beş yıl sonra turizm harcamasının ortalama 1.264 Dolar olacağını öngörüyorlar. (2023 yılında 1171 Dolar). Yani kişi başı turizm harcamasının önümüzdeki 5 yıl içinde %10 un altında kalacağı öngörülüyor. 2024-2030 yıllarında seyahat harcamalarının en çok olacağı ülkelerin Hollanda, Çin ve Polonya olacağı tahmin ediliyor. Yani en çok turist gönderen ülkeler artışında bu ülkeler önde çıkacak. Hollanda ve Polonya Antalya’nın ilk beşinde. Demek ki doğru yoldayız.

Haliyle kişi başı turizm harcamaları da artacak. Beş sene sonra ortalama kişibaşı turizm harcaması 1.264 Dolara çıkacak. New York, Los Angeles ve Tokyo en pahalı turizm şehirleri olacaklar.

Bütün bunlar diyor ki , Turizm önümüzdeki yıllarda dünyanın en önemli sektörlerinden biri olmaya devam edecek. Ve Türkiye ekonomisindeki en büyük sektör olma yolunda hızla ilerleyecek.

YAPAY ZEKA 2025 YILININ FALINA BAKTI

Hadi gelin bir de 2025 yılının turizm falına bakalım! Tabii ki zamanında tatlı bir gülümseme ile dinlediğimiz falcıların bakla ve fasulyeleri ile değil, yapay zeka yardımı ile bir öngörü alalım. Ne de olsa yapay zeka bize bir veri oluşturabilmek için sayısız datayı indirip, bunları geçmiş yıllarla ve güncel verilerle karşılaştırmalı ve kıyaslamalı olarak inceleyerek bir rapor sunuyor. Yani yanılma payı düşük.

Bende yapay zekaya sordum. ‘2025 yılında en çok turist alacak şehirler hangileri olacak?’ On saniye içinde nedenleri ile birlikte cevapladı.

Buna göre 2025 yılının en çok turist alacak olan şehri bu yıl olduğu gibi Bangkok olacak. Euromonitor 2024 listesindeki gibi Avrupa’dan Paris, Londra , İstanbul ve Antalya ilk 10 da yine yer alacaklar. Kuala Lumpur ve Singapur listeyi zorlayacaklar. New York pandemi sonrası tekrar ilk onda yer bulacak.

Yaşayıp, göreceğiz!..

AVRUPA’DA 2025 GÜNDEMİ ‘OVERTOURISM’ OLACAK

Bana göre Dünya Turizmi 2025 te ‘Over tourism’ (Aşırı Yoğunluk) konusu ile cebelleşecek. Geçtiğimiz iki yılda olanları hatırlamaya çalışın. Turistlere su tabancasıyla su sıkanlardan, yattıkları şezlongları tekmeleyenlere kadar ne olaylar yaşandı. İspanya’da yüzbinlerce insan bu konuda defalarca toplu yürüyüşler yaptı. Bu önümüzdeki yıl artarak devam edecektir. Yasaklar, yaptırımlar, kısıtlamalar birbirini kovalayacak.

Önemli Turizm merkezleri belli dönemlerde bu yükü kaldıramayacak hale geliyorlar. Her yerin bir kapasitesi var, kaldırma kuvveti var. Bunu zorlamak turizmi zora sokmak sonucunu doğurur. Bu konuda Aktob Başkanı Sevgili Erkan Yağcı’ya da pek katılamıyorum. Aktob kongresinde sağ olsun kısaca bu konuya değinmiş , ancak gelen turist sayısını ülkenin yüzölçümüne bölerek bunun Türkiye için bir sorun olmayacağını ima etmişti. Gelen turist sayısı doğruydu ama bölünen yüzölçümü ülke değil, turist yoğunluğunun olduğu yerler olmalıydı. Dibimizde gelişen bu uyarılara duyarsız kalamayız, şimdiden çözümlere odaklanmalıyız. Ülkemiz yeteri kadar büyük ve geniş, kıyılarımız uzun, bu yoğunluğu bütün ülkeye dağıtmak en rasyonel çözüm olacaktır.

Bir gün Antalya ve İstanbul’u her iki listede de görmek ümidi ile , herkese sağlık ve huzur içinde nice güzel yıllar dilerim.