Ç E L İ K P A L A S

Bu seferki yazım biraz farklı ve özel bir konuya dair olacak.

Yakın tarih hep ilgimi çekmiştir. Bu konuda fırsat buldukça araştırma yapmak, güvenilir kaynaklardan bilgi edinmek hakikaten müthiş bir haz.

Sene 2009 idi. Bursa’nın önemli ve değerli yatırımcı ailelerinden Kırcal Ailesi ile bir vesile sebebi ile Antalya’da tanıştık. Tam bu süreçte Kırcal Ailesi, Çelik Palas’ı , özüne, manevi değerlerine sağdık kalarak yenilemek üzere yola çıkmıştı. Ben de bu heyecan verici kıymetli projede turizm proje ve konsept danışmanı olarak sürece dahil oldum ve Kırcal Ailesi ile birlikte bu değerli mirası ve önemli projeyi çalışmak üzere yola koyulduk. Yenileme çalışmaları esnasında Bursa iline sıklıkla ziyaretlerim oldu. Kırcal Ailesinin kalite ve zevk anlayışı, projenin her bir köşesine yansıyordu. Bu gibi ortamlarda çıkan sonuçlar her zaman üst seviye oluyor ve öyle de oldu.

Kırcal Ailesi müthiş bir projeye imza atarak Çelik Palas’ı bugünkü gerçek değerine kavuşturdu. Projede beni en çok etkileyen kısım Mustafa Kemal Atatürk’ün şahsen ele aldığı ve projesinde bizzat çalıştığı, Çelik Palas otelin orijinal binası olan kısımdı. Hakikaten çok değerli bir deneyim ve tecrübedir mesleki hayatımda. Otelde yaşanılan anılar, toplantılar, istişareler, projenin ilk andan itibaren Atatürk’ün özel ilgisi ile geliştirilmesi, büyük bir hazine benim için. Atatürk’ün Çelik Palas anılarını yeri geldiğinde sizlerle paylaşacağım ayrıca . . .

Çelik Palas tarihine dair bazı önemli kaynakçalardan elde ettiğim bilgileri sizinle paylaşmaktan onur duyuyorum ;

“Atatürk’ün her konuda başat temennisi olan ulusal bilinç ve ulusal tavır düşüncesi mimaride de kendini göstermiş Cumhuriyet Dönemi’nde ulusal mimari akımı gerçekleştirilmeye çalışılmıştır. XIX. yüzyıl sonu ve XX. yy başlarında dünyada da ulusalcı yaklaşımlar popülerdir. Birinci Ulusal Mimarlık Akımı olarak isimlendirilen bu dönemde teknik olarak betonarme kullanılmakla beraber Selçuklu – Osmanlı üslubu karışımı olan stil kabul görür. Bu akımın Bursa’daki etkisi planları Mimar Kemalettin tarafından çizilen ve Ekrem Hakkı Ayverdi tarafından 1926 yılında inşa edilen Hükümet Konağı, Adliye ve Maliye binalarıdır.”

“Çelik Palas’a gelince, dışa açılma, gelen turistleri cezbetme düşüncesinin etkisiyle olsa gerek, binanın projelendirilmesi görevi Ankara’daki birçok önemli devlet yapısının ve özel yapının tasarlayıcısı olan ünlü İtalyan Mimar Giulio Mongeri’ye verilir. Dönemin ünlü mimarlarından olan Mongeri İstanbul doğumlu, İtalyan kökenli bir aileye mensuptur. Oteli 1930’lu yıllarda projelendirir. Kaplıca Hamamı ve otelden oluşan kompleksin bina inşaatı Mongeri’nin öğrencisi Hüsnü Tümer tarafından denetlenir(6).”

     “İnşaat sürecinde yayınlanan gazete haberlerinde “Asri Kaplıca” adıyla anılan yapı adını çelikli kaplıca suyundan almıştır. Otele bu isim bizzat Atatürk tarafından verilmiştir(8). Dönemin Bursa Valisi Fatih Güvendiren anılarında otelin yerinin de Atatürk tarafından belirlendiğini yazmıştır(9).  5 yıl devam eden inşaat sürecinde Atatürk’ün otel ile yakından ilgilendiği 19 Ocak 1933 tarihinde bizzat ziyaret ederek otel inşaatı hakkında bilgi aldığı gazete haberlerinden anlaşılmaktadır. Çelik Palas 1934 yılında Kaplıca Hamamı 26 Temmuz 1935 tarihinde hizmete girmiştir(10). Kaplıca Hamamının suyu, 3 km uzaklıktaki Hüdavendigar Vakfı’ndan özel olarak projelendirilen künklerle sağlanmıştır(11).”

   “Çelik Palas’ın açılışı Bursa sosyal yaşantısında çok büyük bir değişikliktir. Çekirge Semti sakinlerinden Mehmet Elam’ın deyimiyle, alafranga bir etkinlikle açılmıştır Çelik Palas. İhtimal bahar veya yaz mevsimi olmalı ki, açılış otel ile Atatürk Köşkü arasındaki bahçede tertiplenmiştir. O dönemde iki bina arasında engel yoktur. Daha doğrusu otel ve Atatürk Köşkü aynı bahçe içinde yer almaktadır. Açılış törenini anlatırken “Atatürk alafranga dansa meraklı bir insandı,” diye anlatmaya başlıyor Mehmet Elam. Bu Atatürk’ü ikinci görüşüdür. “Kadınlar ve erkekler bir arada büyük bir kalabalık vardı. O zamanlar aslında böyle kadınlı erkekli toplantılar pek olmazdı. Büyük bir orkestra vardı. Danslar edildi. Sonra alaturkaya geçildi. Safiye Ayla, Münir Nurettin, Hafız Burhan şarkılar okudular. Sazendeler arasında Ester isimli keman çalan Musevi bir kadın da vardı. O geceyi, arkadaşım Mehmet Vargil ve Kenan ile köşkün karşısındaki çınar ağacının tepesinden izledik.”(12)

  “Çelik Palas’ın açılışında düzenlenen, Mehmet Elam’ın deyimiyle alafranga etkinlikler devam edecektir. Bursa’nın en gözde konaklama ve sosyalleşme mekânı olarak Çelik Palas Bursa’nın simgelerinden biri haline gelir. Bütün büyük davetler, Cumhuriyet baloları Çelik Palas’ta düzenlenir. Atatürk son Bursa seyahatinde, düzenlenmesini istediği belge ile 2 Şubat 1938 tarihinde 34.840 TL’lik otel hissesini ve otelin bahçesinde kalan1923 yılında Bursa Belediyesi tarafından kendisine hediye edilmiş olan köşkü Bursa Belediyesi’ne bağışlar(13).”

   “Paşa Çiftliği sahibi Ali M. Dinçsoy, Çelik palas ile ilgili anılarını şöyle anlatıyor. “Çelik Palas’ın o tarihlerde bir bahçesi vardı. İtalyan orkestraları gelirdi oraya. Şimdi Bursa’da İtalyan Orkestrası var mı? Çelik Palas’ta George Usta adında Rus bir aşçı vardı. Fevkalade görgülü, fevkalade cemiyet hayatı olan bir insandı. Bursa’ya çok şey kazandırmıştır. Otel müdürleri bile kendisinden istifade ederlerdi. George Usta kuralları o kadar iyi bilirdi ki mesela eskiden ceketsiz, kravatsız akşam yemeğine gidilmezdi”(14). Çelik Palas oteli görüldüğü üzere Bursa’nın sosyal ve kültürel yaşantısında önemli bir yere sahipti. Çelik Palas’ta düzenlenen Cumhuriyet Balolarına katılan konuklar büyük bir özenle hazırlattıkları elbiselerle katılırlardı. Ayrıntıları Behran Dik’in anılarında buluyoruz. “Erkekler smokin, kadınlar yerlere kadar uzanan tuvaletler giyip, eldivenler taktığı kıyafetlerle katılırdı. Balolarda batı müziği çalınır dans edilirdi. Şimdiki gibi göbek atılmazdı” (15).”

    Çelik Palas’ın II. Bloğunun yapılması

    “Vali Haşim İşcan döneminde otel kapasitesinin ihtiyacı karşılayamaması nedeniyle genişletilmesi gündeme gelir. 1945-1950 yılları arasından Hüsnü Tümer’in projelendirdiği Çelik Palas’ın II. Bloğu hayata geçer. Böylece Çelik Palas Oteli günümüzdeki kapasitesine yükselir. Artık 26.090 m2 arazi üzerine oturmuş 3 ve 4 katlı iki bloktan ve bir kaplıca hamamından oluşan kompleks bir otel binasıdır. Çift kişilik 160 oda, 10 suit oda, 3 kral dairesinden oluşan toplam 173 odada 359 yatak kapasitesine sahiptir. Otel 250 kişilik restoran, 600 kişilik ziyafet salonu, 52 kişilik oyun salonu, 200 kişilik toplantı salonu ve 400 kişilik gece kulübü, 80 kişilik kaplıca yüzme havuzu ve 20 kişilik sauna gibi sosyal mekânlarla desteklenmiştir(16).

Çelik Palas ünlü konuklar ağırlar ve önemli olaylara tanıklık eder. Çelik Palas’ta özel odası olan en önemli konuk Atatürk olmak üzere Türkiye’nin bütün cumhurbaşkanları ve başbakanları Bursa ziyaretlerinde Çelik Palas’ta kalırlar. Yurt dışından gelen resmi ve özel konuklar için de adres Çelik Palas’tır. 1934 yılında Bursa’ya gelen İsveç Veliahtı Gustaf Altıncı Adolf ve eşi, 1938’de Ürdün Meliki Abdullah, 1954’te İtalya Kralı Umberto, 1955’de Irak Kralı Faysal, 1956’da İran Şahı Rıza Pehlevi ve eşi Süreyya, 1957 yılında Federal Almanya Cumhurbaşkanı Theodor Heuss, 1967 yılında Libya Kralı Muhammed İdris el Mehdi el Sunusi(17), 1987’de Pakistan Devlet Başkanı Ziya Ül-Hak ve Kuzey Kıbrıs Cumhurbaşkanı Rauf Denktaş Çelik palas’ta konuk edilir. Değişik alanlarda dünyaca ünlü şöhretler, 1958’de sinema sanatçısı Katherine Hepburn, 1958’de Bursa şehir planlarını yapmak için gelen İtalyan Mimar LuigiPiccinato, Mimar Albert Gabriel, 1988’de Amerikalı film yönetmeni Elia Kazan, 1997’de Hollanda Efsane futbolcusu Johan Cruyff de Çelik Palas da konaklamışlardır.”

Kralların, Kraliçelerin adresi olmuş Çelik Palas bugün Kırcal Ailesinin güvenilir ellerinde tarihten gelen özel mirasına sahip çıkarak tüm kalitesi ile misafirlerini ağırlamaya devam etmektedir.

Bu vesile ile başta projenin her detayına inerek, kaliteyi Çelik Palas’a nakış nakış işleyen Sayın Mustafa Kırcal Beye ve diğer tüm Kırcal Ailesinin kıymetli fertlerine, Türk turizmi açısından büyük önem arz eden Çelik Palas’a sahip çıktıkları için samimi teşekkürlerimi iletiyorum.

Benim açımdan Çelik Palas ile ilgili en özel ve anlamlı kısım şüphesiz MUSTAFA KEMAL ATATÜRK’tür.

Değerimiz, gururumuz, vatanımızın kurtarıcısı olan vizyoner lider ATATÜRK’ümüz, otelcilikte de o günkü şartlara rağmen kalite imzasını en üst seviyede atmıştır.

Mekanı sonsuza dek cennet olsun. Saygı ve rahmetle anıyorum. . .

Bu vesile ile hepinizin geçmiş Bayramını kutluyor, sağlıklı, huzurlu, hayırlı nice Bayramlar diliyorum.

Korhan ALŞAN|NIRVANA HOTELS | CEO