KARAALİOĞLU’NUN ÇIĞLIĞI

Antalya’ya ilk geldiğim yıllarda sevgili Ebuturap Ünalmış beni doğru Kaaralioğlu Parkına götürmüş, tek tek bütün ağaçları göstermiş, parkın girişindeki heybetli Arokarya önünde  ‘Maymun tırmanmaz ağacı’nın hikayesini anlatarak, Antalya’yı tanımaya buradan başlamam gerektiğini söylemişti. O kış gününde sağlı sollu ağaçlarla bezenmiş Botanik bir dünyadan geçerek, Akdeniz’in beyazlara bürünmüş Toroslarla kucaklaştığı büyülü manzarayı semaverimizin dumanıyla taçlandırmıştık. Ebu Haklıydı, gerçekten pek farkına varmamış olabiliriz ama, Karaalioğlu parkı bu şehre yapılmış en değerli hizmetlerden biriydi. Birçok ülke gezmiş bir turizmci olarak dünyada çok az kentin böylesine bir zenginliğe sahip olduğunu rahatlıkla söyleyebilirim. Çok şanslıyız.

KARAALİOĞLU PARKI ANTALYA’NIN BALKONUDUR

Karaalioğlu parkı, ikinci Dünya savaşı sürerken(1935-1944)  inşa edilen Cumhuriyet döneminin ilk parklarındandır. Bu bağlamda kentin tarihi ve kültürel değerine sahip tek parktır.

Barındırdığı ağaçlar ve bitkiler ile bir botanik bahçesini andıran Park, Güney Amerika kökenli Arokaryalar ile buram buram Akdeniz kokan Kızıl Çam, Fıstık Çamı, Doğu Çınarı, Çitlembik, Erguvan, Hurma, Manolya, Palmiyeleri ve Afrika kökenli Servi, Toros Sediri ve Zeytin ağaçları ile sizi adeta bir dünya turuna çıkarır.

Yeşil alan zenginliği ile şehrin akciğerlerini oluşturan Karaalioğlu Parkının yeşillendirilmesi Karaalioğlu parkı bitkilendirme tasarımı ve yeşil ağ sistemi planı kapsamında yapılmıştır. Özellikle dönemin Barok ve Rönesans bahçe sanatına atıflarda bulunan bu tarz, parkın yeşil alan sistematiğinin oluşturulmasında etkili olmuştur. Düzgün çiçek parterleri, aksları kesen geometrik formlar ve simetrik görüntü oluşturan düzenlemeleri ile dönemin tarzına uygun bir plan hayata geçirilerek  şehrin kalbinde bir yeşil alan elde edilmiştir.

Bu Antalya için yeterli mi? Tabii ki değil. New York’un simgesi olan Central Park’ın alanı 3,41 km2,  Londra’daki Hyde Parkın alanı 2,53 km2 ve Berlin’in  Tiergarten Park alanı ise toplam 2,1 km2 iken, Karaalioğlu Park alanı sadece 0,12 km2 büyüklüğünde bir alana yayılmaktadır. Bu ölçütlerden yola çıkılarak günümüz yerel yönetimlerinin kentli yaşamının konforunu dikkate alarak, kent içerisinde kişi başına düşen yeşil alan miktarını artırabilmek için çaba göstermesi gerekmektedir. Bu da kentsel dönüşüm ve kentsel iyileştirme fırsatlarında yeşil alan artırmayı hedeflemekle mümkündür.

Parkın bugünkü görünümünü oluşturan proje; 1940-1945 yılları arasında uygulanmıştır. Vali Haşim İşcan’ın öncülüğünde, zamanın İl Özel İdare Müdür Muharrem Önal’ın başkanlığını yaptığı Antalya’yı Güzelleştirme Cemiyeti’nin katkılarıyla park düzenlemesi mimar Necmettin Ateş’e yaptırılmıştır (Çimrin, 2006). Karaalioğlu Parkı inşaatı 3 yıl sürmüştür. Yapımı bittiğinde çok ses getirmiş ve ülkenin her yerinden ziyaretçileri çekmeyi başarmıştır.

Park tamamlandığında genel olarak donatılar, rengârenk lambalı, fıskiyeli havuzlardan, lambalarla süslü pergolalardan, miradorlardan, merdivenler ve çiçekliklerden oluşmaktaydı. Haşim İşcan bu parkı aynı zamanda bir Akdeniz Fuarı alanı olarak düşünmüştü, ancak bu plan gerçekleşemedi (Çimrin, 2006).

Parkın kronolojik hikayesine bir göz atatlım:

·       20. yy.’ın başlarında Park alanı mesire alanı olarak kullanılmıştır.

·       1927 Karaferiye’den Kestriye çingeneleri gelmiş, buraya yerleşmişlerdir.

·       1935 Parkın yapımına başlanmıştır.

·       1940-1945 Parkın günümüze ulaşan son halinin projesi Mimar Necmettin Ateş tarafından hazırlanmıştır.

·       1943 İsmet İnönü parkı ziyaret etmiştir.

·       1950 Halkevi binasının Güneyinde zirai araştırma enstitüsü kurulmuştur.

·       2002 Park alanı yarışmaya açılmıştır. H. Kahvecioğlu ve N. Kahvecioğlu‟nun hazırlamış olduğu proje 1. seçilmiştir.

·       2016 Antalya Atatürk Stadı‟nın yıkımı gerçekleşmiştir.

·       2003/2004 Park alanının Batı konumunda 1. Seçilen proje uygulamaya başlanmıştır.

·       2017 Antalya Büyükşehir Belediyesi yeni binasına taşınmıştır. Otopark ve işletme alanı boşaltılmıştır. Antalya Kent Müzesi ihaleye açılmıştır. Karaalioğlu Parkı Doğu konumundaki eski belediye alanı ve stat alanının inşaatına başlanmıştır.

Günümüzde Ramazan şenliklerinden, Gastronomi Fuarına kadar birçok sosyal ve kültürel etkinlik, parkın asırlık ağaçlarının altında gerçekleşmektedir.

UNESCO GEÇİÇİ MİRASI listesindeki Kaleiçi’ne açılan Park alanı 30.04.1991 tarihinde 1101 nolu karar ile 1. Derece Doğal Sit Alanı olarak tescillenmiştir. Bu kapsamda Karaalioğlu Parkı bilimsel muhafaza açısından evrensel değeri olan, farklı özellik ve güzellikleri ile kamu yararı açısından mutlaka korunması gerekli alan statüsündedir.

CUMHURİYETİN 100. YILINDA CUMHURİYET DÖNEMİ PARKINA SAHİP ÇIKALIM

Çok büyük emek ve çabalarla yaratılan Karaalioğlu Parkı bugünlerde maalesef ticarı hırsların hışmına uğramaktadır. Tadilat adı altında ortaya çıkan ilave yapılar, ve kötü makyajlanmış bakımsız binalar parkın belki de kurulduğu günden beri en kötü görüntüsünü oluşturmaktadır. Ağaçların kesildiği, köklerin üstüne beton atıldığı,  parkın beton ve tuğlalarla adeta bir şantiye görünümüne dönüştürüldüğü görülmektedir. Geçtiğimiz günlerde Prof. Dr. Tuncay Neyişci rehberliğinde Kent Konseyi Yönetim Kurulu olarak parkta yaptığımız inceleme gezisinde gördüklerimiz, duyduklarımızdan daha vahimdi.

Karaalioğlu Parkı, vizyon sahibi yöneticilerin önderliğinde ve halkın katkılarıyla büyük emekler harcanarak yoktan var edilmiştir. Böylesine değerli bir alanı hoyratça kullanmak kimsenin yararına değildir. Bu bağlamda bugünkü resme sebep olan herkesin şapkayı önüne koyarak özeleştiri yapması ve parkın özünün korunmasına nasıl katkı vereceğini acilen düşünmesi gerekir.

Asırlık ağaçların kesilmesi, parkın betonlaştırılması ve bu kültürel zenginliğin ticari hırslara kurban edilmesi Antalya’nın kalbine saplanan bir hançerdir.

Cumhuriyetin 100.yılında Cumhuriyet döneminin en değerli parklarından Karaalioğlu Parkının çığlığına kulak verip sahip çıkmak ve korumak hepimizin sorumluluğundadır.

12 ay turizm hedefindeki kentin en önemli ziyaret alanlarından birisi Karaalioğlu Parkıdır. Ama tabii ki bu haliyle değil.