MAYMUN ÇİÇEĞİ VİRUSÜ VE TURİZM

Erkan Sarıcan

Covid 19 pandemisinin etkilerinin bu yaz telafi edeceğimiz bir dönemdeyiz. Bütün turizm camiası sezona iyi bir hazırlık yaptı. Bu hazırlıkların sonuçlarını almaları da en doğal hakları. Turizm bacasız sanayi dediğimiz ve ülkemizin lokomotif sektörlerinden biri olarak çok büyük bir önemi vardır. Bir çok sektörle organik bağlantısı olması nedeni ile özellikle sezonda daha dikkatli olunması gerekmektedir.

Yapılacak en büyük hata Covid 19 pandemisinin arkasından bir rahatlamaya girmektir. Gündemi sürekli takip ederek potansiyel gelişmeleri bilerek ona göre tedbirlerin alınması mutlaka gereklidir. Bu sürdürebilirlik için en önemli parametredir.

Gün geçmiyor ki; değişik virüs ve hastalıklar ortaya çıkmıyor. Şu an gündemde olan Maymun Çiçeği virüsüdür. Bu virüs şu an Türkiye’ye gelmese de büyük bir önem taşımaktadır. Gereken tedbirler alınmaz ise Covid 19 virüsü gibi sorunlar yaşayabiliriz. Daha işin başındayken ciddi önlemleri almak gerekmektedir.

Virüs ilk olarak 1958'de bilimsel araştırmalarda kullanılan bir maymun kolonisinde tespit edildiği için bu ismi aldı. İnsanlardaki ilk virüs ise 1970'de görüldü.

Endemik bir virüsün neden olduğu nadir hastalıklardan biri olarak bilinen maymun çiçeği, Kongo ve Batı Afrika türü olmak üzere ikiye ayrılıyor. Virüsün Kongo türünün yüzde 10'a kadar ölüm riski bulunurken Batı Afrika türünün her 2 vakadan birinde yüzde 1 ölüm oranına sahip olduğu biliniyor.

Maymun Çiçeği virüsü AB ülkelerinde ilk 07-05-2022’ta görülmesinin ardından
23 Mayıs 2022 tarihi itibariyle dokuz AB / AEA Üye Ülkesinde (Avusturya, Belçika, Fransa, Almanya, İtalya, Hollanda, Portekiz, ispanya, İsveç) 67 doğrulanmış vaka rapor edilmiş ve en az 42 şüpheli vaka daha soruşturulmaktadır. 07 mayıstan yana bir çok ülkede yayılma başlamıştır. İsrail’de bile 1 vaka görülmüştür.

İsrail, İsviçre ve Avusturya'da maymun çiçeği virüsüne bağlı yeni vakalar tespit edildi. Böylelikle dünya çapında vaka bildiren ülke sayısı 15'e yükseldiği tespit edilmiştir.
Şu anda teşhis edilen maymun çiçeği vakaları öncelikle gaylar arasındadır ve bu da bulaşmanın yakın ilişkiler sırasında gerçekleşebileceğini göstermektedir. Bulaşma, mukozanın veya sağlam olmayan cildin lezyonlardan bulaşıcı materyalle yakın teması veya uzun süreli yüz yüze temas sırasında büyük solunum damlacıkları yoluyla meydana gelmektedir.

Virüsü taşıyan kişilerin kullandığı kıyafetler, havlular, nevresim takımları ve çatal-bıçaklar da virüsü bulaştırabiliyor. Ağızdaki lezyon ve yaralar da bulaştırıcı olduğu için tükürük yoluyla bulaşma ihtimali de var.

Bu durumda bir maymun çiçeği vakasının otele girmesi ile oluşabilecek tehlikenin ve yayılmasının ne kadar kolay olabildiği görülmektedir. Enfeksiyon Hastalıkları ve Mikrobiyoloji Uzmanı Prof. Dr. Hakan Leblebicioğlu, maymun çiçeği hastalığı hakkında, “Hastaların lezyonları, vücut sıvıları, solunum damlacıkları ve yatak, çarşaf gibi kontamine materyallerle temasla insandan insana bulaşabildiğini belirterek maymun çiçeğinin dünyayı etkileyecek yeni bir salgın olabileceğini vurguladı.

Ağızdaki lezyon ve yaralar da bulaştırıcı olduğu için tükürük yoluyla bulaşma ihtimali de var. Özellikle deri döküntüleri olması nedeni ile bulaşmanın çok hızlı olacağı aşikardır. Bu durumda hastalık belirtisi gösteren vakaların kesinlikle izole edilmesi gerekmektedir.
Mayıs 2022'de Avrupa, Amerika ve Avustralya'da görülen vakalar ise virüsün tarihindeki sıra dışı bir yayılım oldu. Pek çok vakanın Afrika ülkeleriyle bağlantısı olmadığı fark edildi. Bu yüzden çok daha dikkatli olunması gerekmektedir.

DSÖ, muhtemel enfeksiyon kaynağını, virüsün nasıl yayıldığını ve daha fazla bulaşmayı nasıl sınırlandıracağını belirlemek de dahil olmak üzere ilgili ülkelerle birlikte çalışmaktadır. Uzun zamandır bu virüsü yüksek öncelikli virüs kategorisinde değerlendiren Dünya Sağlık Örgütü, virüsün yayılmasını önlemek için virüsün görüldüğü ülkelerle temasa geçtiğini bildirdi.

Dünya Sağlık Örgütü Avrupa Bölge Direktörü Dr. Kluge, ”Avrupa Bölgesinde yaz mevsimine girerken, kitlesel toplantılar, festivaller ve partilerle, şu anda tespit edilen vakalar cinsel aktiviteye katılanlar arasında olduğu ve semptomların pek çoğuna yabancı olduğu için bulaşmanın hızlanabileceğinden endişe duyuyorum" diye vurguladı.

Biri hariç hepsi endemik ülkelere seyahatle bağlantılı olmadığını belirtti. Birçoğu cinsel sağlık hizmetleri aracılığıyla tespit edildi ve gaylar arasında ayrıca, vakalar coğrafi olarak Avrupa ve ötesine dağıldığından, bulaşmanın bir süredir devam ediyor olabileceğinden şüphelendiğini de belirtti.

Semptom göstermeyen hastaların bulaştırıcı olup olmadığı ise kesin olmadığı tespit edildi.
Virüse karşı doğrudan bir aşı olmasa da, bazı ülkeler maymun çiçeği virüsüne karşı yüzde 85 etkinliğe sahip çiçek aşısını stoklamaya başladı. İspanyol El Pais gazetesine göre, ispanyol sağlık yetkililerinin salgınla başa çıkmak için binlerce çiçek hastalığı işi satın aldıkları da bildirildi.

Maymun çiçeği belirtileri neler?

Belirtiler arasında ateş, yoğun baş ağrısı, kas ağrıları, sırt ağrısı, yorgunluk, lenf bezi şişkinliği, deride döküntü ve lezyon yer alıyor.
Döküntü genellikle ateşten 1-3 gün sonra başlıyor.

Lezyonlar düz veya şişkin olabiliyor, işi saydam veya sarımsı bir sıvıyla dolabiliyor ve ardından genellikle çatlayıp, kuruyup düşüyorlar.

Vücuttaki lezyon sayısı birkaç adetten binlerceye kadar değişebiliyor.

Döküntü genellikle yüz, avuç ve ayaklarda yoğunlaşırken gövdede daha az görülüyor.
Ağız, cinsel organlar ve gözlerde de ortaya çıkıyorlar.

Bu semptomlar 2-4 hafta sürdükten sonra genellikle kendiliğinden geçiyor

Kimler daha fazla risk altında?

Virüs hamilelik döneminde plasentadan bebeğe de geçebildiğinden özellikle hamilelerin çok daha dikkat etmeleri gerekmektedir. Virüsü taşıyanlarla yakın temasta olanların yanı sıra gençlerin daha fazla risk altında olduğu düşünülüyor.

Bunun nedeni ise yaşlıların çiçek aşısı nedeniyle maymun çiçeğine karşı da bir miktar bağışıklık sahibi olması.

Bebekler, çocuklar ve bağışıklık sistemi zayıf olan kişiler de risk altındaki diğer gruplar.

Maymun çiçeği virüsünden nasıl korunulur?

Korunmanın en etkili yolu, virüsü taşıdığından şüphelenilen kişilerle fiziksel teması azaltmak.

Sağlık çalışanları ve virüsü taşıyanlarla birlikte yaşayanların lezyonlarla doğrudan temas etmemesi ve maske takması, virüsü taşıyanların yaralarının üzerine kapatması, kendilerini izole etmesi ve maske takması tavsiye ediliyor.

Fiziksel temasın gerekli olduğu anlarda ise tek kullanımlık eldivenlerin giyilmesi bulaşım riskini azaltıyor.

Aynı evde yaşayanların yüzeyleri, kıyafetleri ve mutfak eşyalarını düzenli olarak temizlemesi gerekiyor.

İngiliz Sağlık Güvenliği Ajansı, yaptığı açıklamada “Maymun çiçeği bulaşanlar 21 gün işe gitmemeli ve bağışıklık sistemi zayıf olanlarla birlikte hamileler ve 12 yaşın altındaki çocuklarla temas etmemeli” duyurusunu yaptı.

Sonuç olarak yeni sezonda bizi bekleyen önemli tehlikelerden biri de maymun çiçeği virüsüdür. Daha işin başında iken Turizm Bakanlığı ve Sağlık Bakanlığı birlikte hareket ederek turizmde çalışan personeli çiçek aşısı yaptırma çalışmasına başlamalıdır. Turizmde çalışan personelimizi öncelikle korumalıyız. Bu bence yapılması gereken en önemli hamledir.

Bunun yanında el yıkamanın COVID-19 pandemisi sırasında uygulanan diğer önlemlerin de sağlık ortamlarındaki bulaşmayı azaltmak için kritik öneme sahip olduğu bir kez daha ortaya çıktı.

Sonuç olarak işletmelerimiz genel hijyen kurallarını sıkı sıkıya uygulamalıdırlar. Olabilecek bir olumsuz durum tüm turizmimizi etkileyebilir. Bu yüzden kendi işletmemiz dışında tüm Türk Turizmini düşünüyorlarsa hijyen kurallarından taviz vermemeliler.
Sağlıklı, hijyenik ve güzel bir sezon diliyorum.