Otel personeli hijyen eğitimi yanında virüsler hakkında da bilgilendirilmeli

Covid 19 virüsü çıktığından beri gerçekten her sektör zor günler geçiriyor. Özellikle turizm sektörü çok etkilendi. Yıllardan beri birçok gıda işletmesinde ve otellerde hijyen – gıda güvenliği eğitimleri verirken her zaman el hijyeni üzerinde özellikle durmuştum. Hatta buradaki ilk yazımda el hijyeni idi. Sanki bunu hissetmişim.

Ben bu yazımda günlerden beri basında ve sosyal medyada konuşulan hijyen ve el yıkamanın üzerinde durmayacağım. Farklı bir bakış acısı getirmek istiyorum. Bu arada Dünya Sağlık Örgütü öncülüğünde her yıl el hijyeninin önemini vurgulamak ve farkındalık yaratmak adına dünya çapında 5 Mayıs Dünya El Hijyeni Günü kutlanmaktadır.

Covid 19 virüsü diyoruz. Etkileri ve nasıl bulaştığı konusunda uyarılarda bulunuluyor. Bu konuda virüs nedir? Niçin bu kadar hızlı yayılır ve davranış biçimi nasıldır? Bunu burada kısaca açıklayarak Covid 19 ile bağlantısını ortaya koymak istiyorum.

Tabiattaki tüm varlıklar canlı form ve cansız form olarak iki gruba ayrılmıştır. Cansız forma dahil olan varlıklar, üreyemeyen, solunum yapamayan, beslenme ihtiyacı olamayan tüm varlıklardır. Örneğin denizler, göller, kayalar, bulutlar, dağlar vs. ekosistem içerisinde sürekli bir dönüşüm içerisinde olmasına rağmen canlı sayılmazlar.

Bir varlığın canlı sayılabilmesi için, az öncede belirttiğimiz gibi üreyebilmesi, beslenebilmesi, solumun yapabilmesi ve diğer canlılarla sürekli bir ilişki içerisinde olması gerekir ki ancak böyle bir varlığa canlı denebilir. Bugün bilim adamları, canlıları sistematik olarak sınıflandırırken virüsün hangi kategoriye konacağı konusunda hala bir ittifak kuramamıştır.

Çünkü, virüsler bazı hallerde canlı gibi davranırken diğer bazı hallerde tam bir ”inorganik” madde gibi davranır. Dolayısıyla ortaya büyük bir tezat çıkmaktadır. Virüslerin nasıl olup da hem canlı gibi davrandıklarını hem de cansız gibi göründüklerini, düşündürücü yaşam döngülerini inceleyerek anlamaya çalışalım.

Virüs, doğadaki en basit canlı türlerinden bile daha basit bir yapıya sahiptir. Bilindiği gibi bakterilerin vücudu yalnızca tek bir hücreden oluşan yalın bir anatomiye sahiptir. Fakat virüsler vücudu bir hücreden bile oluşmaz. Yalnızca hücreyi oluşturan temel yapıtaşlarının çok az bir miktarının yine kompleks bir yapı oluşturmasından meydana gelmiştir.

Virüsler ancak “Elektron mikroskobu” ile görülebilirler. Işık mikroskopları ile görülmeleri imkansızdır. Öyle ki virüs bakteriyle kıyaslandığında, bakterilerin yanında çok küçük kalan bir boyut “nm” (nanometre, yani metrenin milyarda biri) uzunluk birimi ile ölçülebilir.

Moleküller atomlardan oluşan maddelerdir. Maddenin ise şuuru ve aklı yoktur. Fakat gördüğünüz gibi yalnızca bir molekül yığını olan virüsler doğada kendilerini çoğaltmak için sürekli bir canlı arayışı içerisine girmişlerdir. Bu esrarengiz yapılar üreseler bile ne beslenebilir nede soluk alıp verebilirler. Bir bakteri bile dışarıdan aldığı molekülleri işleyerek hayatını sürdürür, solunum yapar ve vücudunda oluşan artık maddeleri dışarı atabilir, fakat virüslerin buna benzer fonksiyonlarıda yoktur.

Virüslerin hem cansız hem de canlı özellik gösterdiklerinden bahsetmiştik. Virüsü canlı yapan özellik üreyebilmesidir. Fakat cansız  olarak görülmesinin sebebi ise, içine yerleşip onu üreme amacıyla kullanacağı bir hücre bulamadığı zaman “Kristal” bir yapıya dönüşmeleridir. Bu şekilde virüs tıpkı havada süzülen bir toz zerreciği gibi bir partikül halinde doğada serbest olarak dolanır. Ta ki canlı bir hücreye rast gelip onu üreme amacıyla kullanıncaya kadar. Covid 19 bilim adamlarımızın söylediği gibi farklı yüzeylerde belirli sürelerde kaldığı tespit edilmiştir. İşte burada maskenin önemi ortaya çıkmaktadır. Lütfen maske konusunda daha dikkatli olunuz.

Virüs bakteriyi tıpkı bir köle gibi çalıştırarak kendisini çoğaltmaya başlar. Bakteri öyle bir duruma gelir ki ürettiği virüsleri taşıyamaz olur ve parçalanır. Bu olaya ise “Liziz” denir.

Virüslerin ortak yönü, bir canlı grubuna rastlanmasıyla kendini çoğaltmaya başlamasıdır. Bir virüsün bir hücre olmaksızın kendini çoğaltması ise mümkün değildir. Yani virüs ancak ve ancak canlı bir hücre vasıtasıyla kendini çoğaltabilir. Dolayısıyla virüs kendisini çoğaltamaz fakat bu mekanizmalara sahip bir hücreyi kullanma gibi bir kurnazlık gösterir. Biz gerekli kurallara uyarsak ve dezenfeksiyona gereken önemi verdiğimizde mümkün olan en kısa sürede atlatma şansımız olacaktır.

Virüsün kullanıldığı hücreler yalnızca bakteri hücreleri değildir. Bunun yanında insan ve diğer birçok canlının hücrelerine girerek bu hücreleri kendi doğrultusunda çalıştırmaya başlar.

Her 20 dak. 100 kat çoğalırlar.   Canlı hücreye girerek hücrenin yeni virüs üretmesini sağlar, hücrenin ölümüne neden olur, yeni hücrelere geçerler. 1 Virüs 1 Saatte 1 milyon Virüse kadar çoğalabilir.

Yukarıda bahsettiğim gibi virüslerin özellikleri göz önünde bulundurulursa bir çok uzmanımızın ve alınması gereken tedbirlerin önemi ortaya çıkmaktadır.  

Bir çok uzmanımızın Covid 19 hakkında yapılan uyarıları yanında turizm sektörümüzün gerekli tedbirleri alırken virüsün davranış biçimi hakkında da bilgi sahibi olmasında fayda vardır. Başarı düşmanımızı iyi tanımaktan geçer.

Otel personelin özellikle hijyen eğitimi yanında virüsler hakkında da bilgilendirilerek nasıl sinsi ve tehlikeli bir düşmanla mücadele ettikleri konusunda bilgilendirmek de çok önemlidir. Tedbirleri ne kadar iyi alırsanız alın personele gerekli bilinci oluşturamazsanız hijyen zincirinin en önemli halkası kopmuş olacaktır. Unutulmamalıdır ki, hijyen ve sanitasyonda başarı bütünlük sağlanırsa olacaktır. Bu konuda eğitimler uzman ve konusunda belli birikimi olan kişilerce verilmelidir.