TATİL 2024’ TE DAHA UCUZ OLMAYACAK

Recep YAVUZ

Sevimsiz bir konu olduğunu biliyorum, ancak 2023 yılında turizmde en çok konuşulan konu artan fiyatlar olunca ‘gelecek yaz bizi neler bekliyor’? ‘acaba fiyatlar düşer mi’? sorusu şimdiden kafaları kurcalıyor.

Şunu peşinen söyleyeyim 2024 fiyatları 2023 yılında belirlendi ve afişe edilerek aylar öncesinden satışa sunuldu. Bu yapılırken 2023 yılı baz alınarak, üzerine olası artışların ortalaması serpiştirildi ve yeni fiyatlandırma oluşturuldu. Tatile dair ürün sunan hemen her birim bunu, bu veya benzer bir şekilde uyguladı.

Kimisi küçük artışlarla yola çıkarken, kimisi -birazda riziko alarak- radikal artışlar yaptı. Çok az bir kesimde fiyatlarını korudu.

Hiç birimiz kahin değiliz, gündemdeki savaşların nereye evrileceği, yakıt ve enerji giderlerinin seyrini ve ülkelerdeki ekonomik gidişatın yönünü ve dünyanın başına daha nelerin geleceğini kestirecek bir öngörü mevcut değil.

Yaşayıp göreceğiz. Bunula birlikte fiyatların neden artacağına dair birkaç önemli sebep gözümüzün önünde kabak gibi duruyor, bunun için kahin olmaya gerek yok, bunlardan yola çıkarak 2024 tatilinin bir önceki seneden düşük olmayacağını söylemek mümkün:

Talep

Bu yıl dünya genelinde 1 milyarın üzerinde kişi seyahat etti. Görünen o ki Pandemi ertesi tatile talep hız kesmeden devam ediyor. İntikam seyahetleri bitti, hayatın gerçeklerine göre şekillendirilmiş seyahatlere yönelindi. Tatilci bütçeye göre yeni rotalar oluşturuyor. Her ürünün bir alıcısı mutlaka var. Günümüzde insanların seyahate çıkması lüks değil bir nevi terapi ve ihtiyaç halini aldı. Talep geldikçe fiyatlar yukarı eğilimli olacak.

Vergiler

Seyahatin artması tatil bölgelerine yeni ağır yükümlülükler getiriyor. Kalabalıkları taşıyamayan ülkeler ve destinasyonlar ya kısıtlamalarla ya yeni vergilerle bunun yönetilebilir hale gelmesine çalışıyor. Mesela Yunanistan yazın yaşadığı yangınların acısını turistten çıkaracak ve geceleme vergisini artıracak. Tunus 3 kat artışı göze aldı bile. İspanya, İtalya yeni vergilerin peşinde. Bu rakamlar önceleri masum 1-2 € larla başladı ama 4-5 kat artmaya doğru gidiyor ve göreceksiniz sezon içinde de artarak devam edecek. Nerede talep varsa orada bu bir zorunluluk haline gelecek.

Uçak fiyatları

Dünyadaki tatillerin önemli bir kesimi uçak ile yapılıyor. Turisti en hızlı ve konforlu taşımanın bedeli de gittikçe ağırlaşıyor. Uçmak önümüzdeki yıllarda daha ucuz olmayacak, hatta artışların sınırlı kalması bize bir hediye gibi gelecek. Zira uçakların havalanıp yere inmesinin maliyeti sürekli artıyor. Havalimanı vergilerinden, uçak şirketlerinin gecikme ve iptallerden dolayı ödediği tazminatlara kadar uçakçıların başında bir sürü maliyet kalemi var. Yakıtın yönü ise bir türlü kestirilemiyor.

Uçuş rotaları

Bir çok uçuş, yaptırımlardan dolayı zik zak çizerek gerçekleşiyor. Turistler çoğu kez dolana dolana varıyorlar tatil yerine. Mesela Moskova-Antalya uçuşunu bir takip edin. Avrupa’nın kenarından Ukrayna hava sahasına dokunmadan bir yarım ay çizerek aşağıya inebiliyor. Bu hem uçuş saati, hem yakıt olarak uçanı da uçuranı da mağdur ediyor. Haliyle paket fiyatlara yansıyor.

Havalimanları maliyetleri

Yoğunluk artıkça boğulacak duruma gelen havalimanları eleman bulmakta zorlanıyorlar. Bulsalar da çalışan sayısının artması özellikle handling maliyetlerinin artmasına yol açıyor. Yüzlerce kişinin birkaç vardiya olarak çalıştığı havalimanlarında meydana gelen maliyetler havalimanlarının en büyük derdi olarak devam ediyor.

Yüksek Enflasyon

Pandemiden beri bir çok ülkenin başının belası olan türbülanslı ekonomi iğneden ipliğe her kalemi etkiliyor. Tatil paketlerini oluşturan her ürün kendi içinde fiyatlara yansıyınca fiyatlar yönünü yukarıya çeviriyor. Fiyatını revize etmeyenin sürdürebilirliği kalmıyor.

Bütün bunların bedelini birileri ödemeli. Sizce kim? Tabii ki turist ... Tatil herkesin hakkı, ama artık ucuz değil. İnsanlar ne koşulda olursa olsun tatile gidebilmek üzere ya süreyi kısaltacak, ya gideceği ülkeyi ya da bölgeyi değiştirecek. Görünen o ki en iyi ihtimal fiyatların 2023 seviyesinde seyretmesi olacak.