Zirai donda turizmi çok etkileyecek

Turizm denince akla deniz, tarihi destinasyonlar, oteller, sağlık turizmi ve alternatif turizm gelir. Hepsi bir bütünün parçasıdır. Turizm hepimizin bildiği gibi bacasız sanayidir. Türkiye’nin turizm gelirleri açısından bakacak olursak;

Ülkemizin turizm geliri 2023'te bir önceki yıla göre yüzde 12 artarak yaklaşık 56 milyar dolar oldu. Yani 56,7 milyon ziyaretçi, 99 dolar kişi başı gecelik gelir ve 54,3 milyar dolar toplam gelir ile 2023 turizmde rekor yıl oldu denenebilir.

TÜİK verilerine göre turizm geliri 2024 yılında bir önceki yıla göre %8,3 artarak 61 milyar 103 milyon 419 bin dolar oldu. Ziyaretçilerden elde edilen turizm geliri 60 milyar 497 milyon 18 bin dolar, transfer yolculardan elde edilen turizm geliri ise 606 milyon 401 bin dolar oldu.

2025 yılında öngörülen turizm geliri hedefi ise 65 milyon ziyaretçi, 64 milyar Dolar gelir. 2028'de de ise 100 milyar dolar rakamına ulaşmak.

Bu turizm gelirlerinde TUİK verilerine göre konaklamanın payı yaklaşık % 27 ile 30 arasında. Biz kaba olarak % 30 olarak alırsak bu rakamı konaklamanın çok ciddi bir paya sahip olduğu ortaya çıkmaktadır.

Bu istatistiklerden sonra günümüzde güncel olan zirai donun turizme etkisini de ele almakta fayda vardır. Özellikle üst seğmen otellerde kişi başı gıda harcamasının 25-30 EU olduğu hesaplanmaktadır. Bu da bir otelin giderlerinin % 30’una denk gelmededir. % 60’ı ise personel giderleridir. Diğer giderler ise % 10-15 arasında değişmektedir. Çok kısa bir özet yapmak gerekirse 2025 yılında öngörülen 65 milyar dolarlık turizm gelirinin %33’lük kısmı gıda ile direk bağlantılıdır. Bu bize Zirai donun turizmi de çok etkileyeceğini göstermektedir.

Kısaca zirai don nasıl oluşur izah etmek gerekirse;

Zirai don, hava sıcaklığının 0°C'nin altına düşmesiyle bitkilerin zarar görmesine neden olan bir hava olayıdır. Bu durumda bitkilerin hücre içindeki suyu donar ve hücre yapıları bozulur. Sonuç olarak, bitkinin büyümesi durur, yaprakları ve meyveleri zarar görür, hatta bazı durumlarda tamamen ölmesine yol açabilir.

Fakat zirai donun oluşmasının en büyük nedeni ise havanın sıfırın altına düşüp bitkilerin eksi dereceleri görmesi değildir. Özellikle hava eksiye düştüğünde ertesi günün sabahı yağmur yağarsa veya karlar ve don yavaş yavaş erirse zirai don olmaz. Bitki eksi dereceyi gördüğü akşamın ertesi günü sabahı güneş açarsa don aniden çözülür. Bu da bitkinin içindeki donmuş suyu aniden çözerek hücre yapısını bozar. O zaman zirai don olayı gerçekleşir.

Basında çok geniş yer alan bu haberleri izlersek özellikle meyve ve sebze de ciddi sıkıntılar yaşayacağız. Otel yöneticilerinin bu konuda şimdiden acil eylem planı oluşturmaları gerekmektedir. Acil eylem planı uygulamayan yönetimler yazın gıda temini konusunda çok büyük sorunlarla karşı karşıya kalacaklardır.

Birkaç örnek vermek gerekirse;

Karaman'da çiçek açan milyonlarca elma ağacını don vurdu. 16 milyonun üzerindeki ağaç sayısı ile Türkiye'de birinci durumda olan Karaman, yılda ürettiği 500 bin ton elma ile de ikinci sırada yer alıyor.

Dünya kuru kayısı üretiminin yüzde 85'inin karşılandığı Malatya'da akşam saatlerinde etkili olan kar yağışının ardından yaşanan zirai don kent ekonomisinin de belkemiği olan kayısıyı vurdu. Tablo çok vahim. Yıllık 500 milyon dolar üzerinde gelir elde ettiğimiz kayısının tamamını kaybettik.

Zirai don, Aksaray'da domates ve biber seralarıyla ekimi yapılan ayçiçeği ve şeker pancarını etkiledi.

Uşak'ta zirai don nedeniyle 74 bin 439 alanda üretim yapılan badem, ceviz, kayısı, erik, üzüm ve vişne ağaçlarında büyük oranda zararın oluştuğu belirtildi.

Rize'de nisan ayında etkili olan kar yağışı ve soğuk hava nedeniyle çay bahçeleri zarar gördü.

Bu örnekler çoğaltılabilir. Çay olmazsa olmazımız. Düşünün çayı bile bulmakta güçlük çekebiliriz. Buradan yola çıkarak otellerin bu yıl menülerini planlarken önce tedarik planlamasını yapmalarında fayda vardır. Yoksa meyve – sebzeyi çok yüksek ücretler ödeyerek almak zorunda kalacaklar. Bu da otelin % 30 olan gıda payı % 40’inda üzerine çıkabilecektir.

Sonuç olarak turizm bizim ülkemiz için gerçekten vazgeçilmez bir sektördür. İleriye yönelik ve durumu görerek planlama yapılması özellikle konaklama sektöründe önem kazanmaktadır. Umarım bu konuda tüm otel yönetimleri şimdiden gerekli tedbirleri almaya başlamışlardır. Sevgiyle kalın.