EĞRİSİ İLE DOĞRUSU İLE 2017

2017 sezonu birkaç gün önce sona erdi.  2016 da yaşanan sert düşüşten sonra toparlanma ve yeniden yükselişe geçme yılı olarak adlandırabileceğimiz 2017 yılında Antalya’da iki pazar ön plana çıktı: Rusya ve Ortadoğu pazarları. 2016 yılında dibe vuran Rusya, 2017 yılında tüm zamanların rekorunu kırarak en yüksek sayıya ulaştı. Bununla birlikte Antalya neredeyse hiç bilinmeyen ve oldukça yeni bir Pazar olan Ortadoğu ülkelerindeki 2016 yılında gerçekleşen artış, 2017 yılında tavan yaptı.

ORTADOĞU KRİZLERE ÇÖZÜM OLUR MU?
Çok yeni olduğu ve krizlerde belki de özellikle şehir ve esnaf için bir kurtarıcı olarak konumlandırıldığı için Ortadoğu pazarının ülkelerine ve son 3 yıl dağılımına kısaca bir göz atalım.
Turizmcilerin Ortadoğu Pazarı diye adlandırdıkları grup 7 ülkeden oluşuyor. İRAN, İSRAİL, ÜRDÜN, LÜBNAN, IRAK, KUVEYT ve SUUDİ ARABİSTAN. Bu grubun lokomotifi olan İran ve İsrail son 10 yılda inişli çıkışlı performansları ile zaten hayatımızda vardı. Özellikle İsrail sprint yapmaya çalışan ancak dizginlenen bir koşucu gibiydi. Birkaç yıl boyunca yarım milyon sayısını zorladı, hatta dönem dönem geçti de. Ancak kısa süre önce yaşanan Kudüs krizi ile tekrar belirsizliğe ve belki yine bir müddet durgunluğa geçecektir.
İranlı turistler ise özellikle sezon öncesi Mart-Nisan aylarındaki Nevruz Bayramı döneminin kurtarıcıları gözüyle görülürken, son yıllarda yaz aylarında Antalya dışı Havalimanlarından ya da kara yolu ile Antalya sahillerine ulaşan turistler vardı. O yüzden bizim İranlı Turist verilerimizin üzerinde bir sayının gerçeklemiş olması yüksek ihtimal. İran’da bugünlerde yaşanan hareketliliğin, Amerika’da görülen Zarrab davasının ve son dönemde yumuşayan İran-Türkiye ilişkilerinin İranlı turistlerin sayısına yön vereceğini öngörebiliriz.
Ürdün ve Lübnan sayıları çok yüksek olmamakla birlikte yukarıya doğru bir ivme performans sergiliyorlar ancak İsrail ve İran’ın yerini almaları kısa vadede mümkün gözükmüyor.
2017 yılı  Ortadoğu sayılarına bir bakalım,

Tabloda gördüğünüz sayıya Antalya havalimanı harici kara ve hava yoluyla gelenleri de dahil edersek güneyimizden 450.000 civarında turisti Antalya’da misafir ettik. Yaklaşık 10 milyon turistin geldiği Antalya’da bu sayı toplam içinde %4,5 luk bir oranı kapsar ki bu da Almanya, Rusya ve Ukrayna’dan sonraki en yüksek dilimi oluşturur. 2017 yılında bunların dışında hiçbir ülke Antalya’da 400.000 rakamına ulaşamadı. Bu pazarın da Hint düğünlerinin önemsendiği kadar takip edilmesinde yarar var.
RUSYA ESKİ GÜNLERİNİN ÜZERİNE ÇIKTI
2015 yılında Rusya’dan yaklaşık 3.726.000 turist paket turlarla Antalya’ya gelirken 2016 yılındaki uçak düşürme krizi ile birlikte Rus Pazarı da çakıldı ve %88 lik kayıpla sadece 432.000 Rus turist Antalya’ya geldi. Rus pazarındaki sert iniş, yine çok sert bir sıçrayışla 2017 yılında –sevmiyorum bu kelimeyi ama- rekor kırarak bugüne kadarki en yüksek rakamına 3.753.694’ e ulaştı. Yani,  2017 yılında turistlerin %41 i Rusya’dan geldi. Rusya’nın Pazar payı da ilk kez bu seviyeye ulaştı. Ayşe teyzenin deyimiyle yaz boyunca Antalya’da gördüğü her 2,5 turistten biri Rus turist idi. (Bu arada Ayşe teyze sokakta turist görmemiş olabilir, zira bu Antalya’nın kaderi)
Bir göz atalım ,

2016 yılında başka ülkelere kaptırdığımız 3,5 milyon Rus turisti yine Antalya’ya getirebildik. Eğer Rusya ile yaşanan kriz devam etseydi, Avrupa’daki düşüş de buna eklenebilir ve 2017 yılı tam bir kâbusa dönüşebilirdi. Sektör iki yıl arka arkaya bu krizi taşıyamazdı. Siyasette Rusya ile rahatlama ve sektörün büyük gayreti ile, bu sene Antalya’da çok kötü bir yaz sezonu yaşanması böylelikle önlenmiş oldu.
UKRAYNA İYİ BİR ÜÇÜNCÜ
Özellikle Rusya ile kriz yaşadığımız 2016 yılında Ukrayna’daki artış dikkat çekiciydi. O yıl Ruslardan 150.000 daha fazla Ukraynalı turist Antalya’ya geldi. 2015 yılına dair veriler sağlıklı olmadığı için paket tur istatistiklerime eklemedim. Antalya Havalimanı Mülki idare amirliği istatistiklerine göre 2015 yılında 314.708 Ukraynalı turist gelmiş. Demek ki son 3 yıl periyodik bir artış söz konusu.
2015            2016     2017

Ukrayna’nın bu seneki payı %8 yaklaştı . Son 3 yılı 3. Olarak bitirmesi tesadüf değil. Ve galiba uzun yıllar ne 2. Olur ne 4. lüğe düşer. Yani iyi bir üçüncü.
ALMANYA VE AVRUPA NE OLACAK?
Bir zamanlar Antalya’ya gelen her iki turistten biri Alman iken son iki yılda Almanya pazarında üst üste kayıplar devam ediyor. Özellikle Antalya için çok önemli olan Almanya ile yaşanan siyasi kriz turizmde kendisini çok bariz bir şekilde hissettirdi. Bütün bunlara rağmen 2017 yılında 2 milyon üzerinde turistin Almanya’dan gelmesi tesellimiz olurken, bu uçaklardan çıkanların bir bölümünün Türk vatandaşları ve diğer milletlerden olduğu gözlemlendi.
Bu sayıları yazdıkça, ‘ya gelirler ve karlılık?’ sorularının kafalarda gezdiğini biliyorum. Buna dair net bir tespit ve yorum yapabilmek için TUİK verilerinin açıklanmasını beklemeliyiz. Ancak kabataslak şunu söyleyebilirim ki Alman ve Avrupa dışındaki pazarları ne kadar artırırsak artıralım karlılığa katkısı belli oranda kalacaktır. Her turizmci şunu gayet iyi bilir ki maliyeti en düşük, israfı en az ve getirisi en yüksek turist Avrupalı turisttir. Bu yüzden Almanya ile son günlerdeki yakınlaşmanın 2018 yılına yansıması sektörün en önemli beklentisidir.
Almanya’ya bir göz atalım…
2015   3.578.742
2016   2.424.744
2017   2.041.621
2018   ?
Yaklaşık 15 ülkeyi kapsayan Avrupa toplamda nasıl oldu? (Almanya dahil)
2015   6.469.066
2016   4.184.016
2017   3.863.749
Avrupa ile ilişkilerin normalleşmesi 2018 yılını belirleyecektir. 2018 yılında önemli bir artış olması hem Rus hem Avrupa pazarının birlikte olduğunda mümkün gözüküyor.

ACENTALARI TEBRİK ETMEK LAZIM…
Bizde sayıları genellikle Otelciler paylaştığı, turizme dair beklenti ve verileri kamuoyu otelcilerden duyduğu için turisti bulup getiren Acentaların performansları, sıkıntıları, zorlukları hiç gündeme gelmez. Oysa bu rakamların istisnasız hepsi Acentaların ancak yurt dışında başlayan turisti bulma, ürünü pazarlama, Türkiye’ye taşıma işlerinden sonra otele ulaşır. Yani Turizmin en önemli ayaklarından birisi olan Acentaların performansı sayıları birebir etkiler.
Rus pazarının çıkışa geçmesiyle, bu alandaki acentalarımızın sayıları2016 krizinden sonra sevindirici gelişmelere sahne oldu. Doğu Avrupa pazarında faaliyet gösteren 2 Acenta ilk kez milyon sınırına geldi. Buna göre sıralamada değişti. Yıllardır ilk sıralarda olan Avrupa acentaları ilk 5 te kendilerine güçlükle yer bulabildiler.
İlk 5 e bir bakalım,

Sayılar her yıl değişecektir. Yukarıdaki veriler resmi rakamlar değildir. Resmi rakamlar Paket harici gelen turistleri de kapsadığından biraz daha yüksek olur. Ayrıca Gazipaşa girişleri benim sayılarıma dahil değildir. Sayılar  birtakım  küçük yanlışlıklar içerebilir, ancak resmin bütünün etkileyeceğini düşünmüyorum.
Bunları sizlere rakamsal anlamda yardımcı olabilmek adına objektif paylaşıyorum.
Umarım bir katkım olur…
Krizin her türlüsünü görmüş yaşamış Antalya turizmcisini 2018 yılında daha iyi bir yılın beklediğini öngörüyorum. Yeter ki önümüzdeki şu birkaç ayı sorunsuz atlatalım…